De tour door Phnom Penh

Op een winderige, warme middag liep de oude mevrouw Penh langs de rivier hout te sprokkelen. Opeens zag ze iets groots aan komen drijven, toen het dichterbij was gekomen bleek het de stronk van een koki-boom te zijn. Ze riep andere dorpelingen erbij, en zei tegen ze dat ze de boom uit het water moesten halen. Vele handen maken licht werk en de boom lag al snel op de kant. Toen deed mevrouw Penh een wonderlijke ontdekking; de boom bleek hol te zijn, en binnenin vond zij vier beeldjes; drie Boeddhabeeldjes en een beeld van Vishnu. Deze vondst zagen de dorpelingen als een goddelijke zegen en een teken dat de Khmer-hoofdstad van Angkor naar hun dorp, Chaktomuk, moest worden verplaatst. Om de heilige beeldjes een plek te geven, bouwde mevrouw Penh een klein heuveltje aan de rivier en zette daar bovenop een tempel, die tegenwoordig bekend staat als Wat Phnom, waar de beeldjes vandaag nog steeds staan. Zoals we weten hebben de dorpelingen gelijk gekregen en is Phnom Penh al bijna 600 jaar de Khmer-hoofdstad, vernoemd naar mevrouw Penh.

Deze en andere legendes vertelde Chantly afgelopen weekend terwijl ze mij in hoog tempo de belangrijkste plekken van Phnom Penh liet zien. Vrijdagavond kwamen ik daar aan, na zes uur met Chantly en haar dochtertje in de bus te hebben gezeten vanaf Siem Reap. Een lange rit, maar voor mij ook een manier om het platteland van Cambodja te kunnen bekijken. Langs de busroute bestond deze vooral uit houten hutjes op palen (voor overstromingen) met rijstvelden en wat rondlopend vee. En veel plassen water. Eenmaal aangekomen werden we opgehaald door Chantly's vader, die bijna geen engels spraak maar me wel aardig leek. Na lekker en écht Cambodjaans (sommige smaken kon ik moeilijk plaatsen, had ze nog nooit eerder geproefd) te hebben gegeten, gingen we vroeg slapen; moe van de busrit en morgen moesten we veel zien, dus vroeg op! Ik kon terecht in de oude kamer van Chantly, zij sliep bij haar moeder.

Zaterdag om 7u stonden we op (normaal gesproken slaap ik lánger in het weekend) en gingen, na ontbeten te hebben met een rijstschotel met groenten, vlees en een pittige saus, op de brommer de stad in. We deden eerst een sightseeing tour, onder andere langs het 'diamond island' waar elk jaar een groot festival wordt gehouden. Daar heb ik ook nog even op de brommer door het drukke verkeer gereden, maar om maar geen agent te hoeven omkopen als ik werd betrapt zonder Cambodjaans rijbewijs zijn we daarna toch maar gewisseld. De eerste stop was het koninklijk paleis, waar ik in m'n eentje inging; Chantly had met een vriend/vriendin afgesproken. Het paleis was erg indrukwekkend; grote gebouwen in aziatische stijl met mooi versierde daken en veel zevenkoppige slangen en andere standbeelden die de gebouwen beschermden. Na Cambodjaans te hebben gelunched (met een heel lekker gerecht met rauw rundvlees, citroensap en veel frisse kruiden) in een gezellig tentje met veel palmbladeren gingen we door naar Phnom Wat, volgens de legende dus gebouwd door mevrouw Penh. Zij was volgens de overlevering trouwens nooit getrouwd en had het ook niet zo op mannen, daarom heeft deze tempel als enige geen monniken die hem onderhouden. Het verhaal gaat ook dat als een stel samen naar Phnom Wat gaat, ze later niet zullen trouwen. Boven op de heuvel stond een mooie tempel met veel beeldjes, waarbij bij bijna elk beeldje wel een geldbriefje door iemand was neergelegd. Aan de voet van de heuvel was een museum, waar we ook nog even in zijn geweest. Op de begane grond was onder andere het verhaal van Phnom Penh uitgebeeld met poppetjes, zoals in de foto's te zien. Op de eerste verdieping hadden ze hetzelfde gedaan met de opkomst & ondergang van de Khmer Rouge. Daar vertelde Chantly dat ze geboren was op de dag dat het leger van Pol Pot de hoofdstad binnenviel. Amper drie uur nadat ze geboren was werden haar ouders het huis uit gejaagd en moesten ze de stad uit, naar werkkampen. Haar eerste drie jaar en twintig dagen leefde ze in zo'n kamp, waar ze vooral door de oudere vrouwen nog een beetje verzorgd werd (haar moeder moest de hele dag werken op de akkers, haar vader was naar een ander kamp gestuurd). Er was op die kampen een groot voedseltekort en er waren geen medische voorzieningen, het is dus een klein wonder dat Chantly het heeft overleefd. Volgens haar moeder moet ze wel gezegend zijn. Erg bijzonder om zo'n verhaal van eerste hand te horen, het deed me ook beseffen hoe kort geleden het eigenlijk is, en dat een groot deel van de Cambodjanen waarschijnlijk ook zo'n verhaal heeft.
Aan het eind van de middag gingen we naar het Tuol Sleng Genocide Museum, dat vroeger een middelbare school was maar door de Khmer Rouge was omgebouwd tot gevangenis (onderwijs was toch onbelangrijk, het ging om arbeid en de revolutie). Het was een groot complex, met veel kamertjes die vroeger (delen van) klaslokalen waren, maar waar in de KR-tijd gevangenen werden opgesloten en gemarteld. Ze maakten toen een foto van elke gevangene voordat deze werd vermoord, in sommige lokalen waren deze opgehangen. In andere lokalen stonden foto's gemaakt door de Vietnamezen toen ze 1979 de laatste 7 levende gevangenen bevrijdden, van hoe de kamers er toen uitzagen (inclusief gevangenen die in hun cel waren overleden). De laatste 14 doden die de Vietnamezen aantroffen die nog niet door de KR waren opgeruimd hebben zij begraven in de binnenplaats van de school, waar de graven nog steeds staan. Dit was allemaal erg aangrijpend om te zien, voor Chantly werd het soms wat teveel en moest ze even buiten gaan staan. Ze vertelde dat ze ergens toch nog wel bang was dat er weer zoiets zou gebeuren, dat ze daar nog wel eens nachtmerries over had. Het was voor haar ook de eerste keer in 15 jaar dat ze de gevangenis had bezocht.
Om het maar weer even van ons af te schudden hebben we daarna nog even gewinkeld in de 'Russian Market' (waar verder niks russisch aan is). Het is erg handig om met een Cambodjaanse naar de markt te gaan; als ik iets wilde liet ik haar met de verkoper onderhandelen in het Cambodjaans, wat de prijzen voor mij denk ik wel halveerde.
Die avond weer lekker gegeten bij haar ouders thuis en vroeg naar bed; op zondag stonden we zelfs om 6 uur op!

Op zondag gingen we namelijk al vroeg weg om naar een heuvel een paar uur rijden bij Phnom Penh vandaan te gaan. Chantly's man, die zondag ook vrij was, haalde ons die ochtend op met zijn gigantische pickup-truck. Aan het eind van de ochtend kwamen we, na onderweg even bij hun boerderij te zijn gestopt om een knecht af te zetten, aan bij de heuvel. De heuvel zelf was niet heel spectaculair; op de top lagen de resten van een ruine en je kon vanaf daar iets verder kijken dan normaal. Maar een stukje bij de top vandaan stroomde een rivier waaromheen een klein dorp was gebouwd van houten hutjes met rieten daken. Zag er erg mooi uit, we konden in één van die hutjes, die recht boven het water stond, gaan zitten, met uitzicht over de rest van het dorp. Daar hebben we lekker gelunched en even geslapen. Daarna weer in een paar uur terug, onderweg de knecht oppikkend die in de tussentijd wél hard had gewerkt. Die avond zijn Chantly en ik nog even naar de Night Market geweest, waarna ik op de nachtbus terug naar Siem Reap ben gestapt.

Maandag was vervolgens vooral een bijkomdagje; lang uitgeslapen, een boekje op een dakterras gelezen, 's avonds weer Bokator (waarbij de oefeningen na een weekend rust opeens een stuk makkelijker gingen). Vandaag weer een hele kantoordag; veel gelezen een voorbereid voor de trip naar Oddar Meanchey die we morgenochtend (het is een halve dag uitgesteld) gaan maken. Er is een tolk geregeld, hopelijk heb ik na morgen en overmorgen (ik blijf daar één á twee nachten) veel geleerd over Cambodjaanse varkensboerderijen.