Kijken met vier ogen

Zaterdag heb ik eindelijk even uitgeslapen! De zonsopgang boven Angkor Wat schijnt erg mooi te zijn, maar die heb ik toch maar even laten schieten. Aan het eind van de ochtend ben ik er op de mountainbike heen gegaan. Een halfuurtje fietsen en $20 verder kwam ik aan bij de beroemde Angkor Wat-tempel. Deze was erg groot en indrukwekkend! Wat ook leuk is, is dat je bijna de hele tempel door kan lopen. Vanuit de tempel heb ik dus uitgekeken over de vijvers en kleinere tempels om Angkor wat heen, wat erg mooi was. Het was wel zinderend heet die dag; van stilstaan in de schaduw ging ik al zweten, laat staan toen ik de steile trappen in de zon opliep.
Behalve Angkor Wat zijn er nog veel meer tempels in het complex, daar wilde ik er ook nog wel een paar van bezoeken. Ik had de afstanden wel iets onderschat, en de wegen ertussen flink overschat. Af en toe was deze één grote kleverige modderbrij. De volgende tempel waar ik heen ging was East Mebon, een iets kleinere maar ook wel mooie tempel, met grote stenen leeuwen die hem beschermden. Omdat het fietsen tussen de tempels wel lang duurde was het al bijna 5 uur toen ik aankwam bij Ta Promh. Op het moment dat ik aankwam begon het héél hard te regenen. Ik heb even onder een afdakje staan wachten, maar het zag er niet naar uit dat het binnenkort zou stoppen en ik moest wel voor het donker terug. Ook was ik onder dat afdakje wel een makkelijk doelwit voor alle verkopers die daar rondliepen; ik ging nergens heen. Na een kwartiertje had ik er genoeg van en ben ik in de stromende regen Ta Promh ingegaan. Deze tempel wordt expres niet onderhouden, waardoor er overal bomen over de ruines groeien en de weg af en toe geblokkeerd is door grote brokken steen, waardoor het er wel mysterieus uitziet. Ik heb mijn camera maar niet tevoorschijn gehaald in die regen, daarom heb ik er hier maar een foto bij gedaan van wat ik zag minus de stromende regen en met een zonnetje. Deze tempel uitgekomen ben ik in de schemer naar huis gefietst (nadat een jochie mij, nadat ik drijfnat de tempel uit liep, nog een regenjas probeerde aan te smeren). Daar heb ik mijn eerste aanvaring met Cambodjaanse wegen gehad; de weg was overal goed geasfalteerd, maar opeens was er een diep gat (wat moeilijk te zien was in de schemer, hij was ook vol met water gelopen) waar ik met mijn voorwiel in dook. Dat leverde mij een snee in m'n handpalm, wat schaafwonden en drie grote halen aan m'n kuit op (die was langs mijn voorste tandwielen geschoten). Na rustig naar huis te hebben gefietst heb ik mijn wonden verzorgd en heb ik de rest van de avond niks meer gedaan.

Zondag had ik afgesproken met Vira; hij wilde mij wel wat meer van Siem Reap laten zien. We ontbeten eerst bij een tentje voor zijn universiteit, na een halfuurtje kwam een studievriend van hem (Boenté) er ook bij. We gingen met z'n drieën naar de 'Cultural Village', nadat Vira op z'n universiteit een erg goed lijkende kopie van zijn identiteitskaart had gemaakt, voor het geval hij er één kwijtraakte (ze waren volgens hem erg moeilijk aan te komen; na de aanvraag bij de overheid kon het als je pech had wel twee jaar duren voor je er één had (waar Boenté last van had)).
In de Cultural Village proberen ze veel verschillende onderdelen van Cambodja & Cambodjaanse cultuur te laten zien. Bij de ingang hadden ze een gallerij waarbij levensgrote poppen allerlei taferelen uitbeeldden, zoals een oude stam met een medicijnvrouw, een generaal te paard, filmsterren, een gezin in de jaren '60 en veel meer. Middenin het dorp hadden ze in de buitenlucht een soort madurodam gemaakt van Cambodja, waar ik aardig wat gebouwen in het klein zag die ik daarvoor al in het groot had gezien, zoals het keizerlijk paleis en het nationale museum in Phnom Penh. Ook hadden ze een paar huisjes van de 'floating village' nagebouwd in een vijver die ze hadden aangelegd, wat er heel mooi uitzag. Dat belooft wat voor de echte versie, waar ik zondag waarschijnlijk heenga.
Behalve al deze stellages hadden ze er ook veel voorstellingen. Bij elke voorstelling laten ze iets typische Cambodjaans zien, ze vroegen ook bij elke voor stelling (behalve de laatste) een bezoeker om mee te spelen. Bij de eerste voorstelling, die een Cambodjaanse bruiloft uitbeeldde, was ik meteen de klos. In een traditioneel gewaad met veel goud ben ik, met veel gestrooi van bloemblaadjes, buigingen en geschenken over en weer, 'getrouwd' met een Cambodjaanse. Vira heeft het grootste deel gefilmd met mijn camera, dus liefhebbers kunnen het helemaal terugkijken.
Na dit grote feest zijn we door gegaan naar een chinese dans met acrobaten die lange palen met rode vlaggen eraan op hun armen balanceerden, daarna naar 'charming of the peacock' waarbij jagers een mannetjespaauw met een aantrekkelijk vrouwtje in de val wisten te lokken. Om even pauze te nemen van de voorstellingen zijn we daarna het spookhuis ingegaan. Dit was een soort grot waar je doorheen kon lopen, met veel enge poppen, muurschilderingen en enge geluiden. Ze hadden ook een deel van de hel uitgebeeld, waarbij er steeds erg grafisch was uitgebeeld wat er met je zou gebeuren als je een bepaalde zonde pleegde. Daar zaten de te verwachten zonden als stelen, liegen en moorden bij, maar je werd ook voor abortus plegen aan een speer gespiesd en voor het borstvoeding geven aan een kind in een Boeddhistische tempel werden er twee grote hagedissen aan je borsten gehangen.
De laatste voorstelling, in het grote theater, ging over hoe een oude Cambodjaanse koningszoon het koninsschap misliep omdat zijn oom zijn vader had vermoord en zichelf koning noemde. De koningszoon verzamelde een leger aanhangers, trainde ze als soldaten en versloeg zijn oom hiermee, om daarna een beroemde koning te worden.
Na deze laatste voorstelling zijn we met z'n drieën naar Vira's huis gegaan om daar te eten. Zijn vader werkt als vermicellimaker waarvoor hij elke ochtend om 2u op moet staan, de rest van zijn familie had dus al gegeten en zijn vader was al naar bed. We hebben daar heerlijke, zelfgemaakte, vermicelli gegeten met Cambodjaanse soep.
Die avond ben ik nog even met Vira de stad in geweesd, dit deed hij normaal nooit. De studenten hier gaan elke avond vroeg naar bed en beginnen al vroeg met werken. Hij heeft dus samen met mij zijn eerste cocktail gedronken, die hem wel beviel. We hadden het daar ook nog even over het moment dat ik een foto maakte van zijn familie; ik had gevraagd of ik dat mocht doen, ze zeiden ja, maar zijn nichtje (ik denk een jaar of 16) ging toen wel weg; Vira zei dat jonge vrouwen hier erg verlegen zijn tegenover mannen en dat ze daarom niet voor mij op de foto wilde staan. Hij vertelde ook dat zijn nichtje niet na het donker van huis weg mocht; het moest zeker zijn dat ze 'puur' bleef voor een toekomstige echtgenoot. Op zo'n moment merk ik toch wel dat ik in een heel andere cultuur terecht bent gekomen. Dingen zijn wel aan het veranderen; het wordt volgens Vira wil steeds normaler dat vrouwen doorstuderen en werken.

Op maandag, dinsdag en woensdag heb ik overdag weer gewoon gewerkt; wat aantekeningen uitgewerkt en documenten gelezen die mensen uit Oddar Meanchey mij nog hadden nagestuurd. Ik heb met Joyce afgesproken dat ik volgende week een verslag opstuur van alle informatie die ik tot nu toe heb verzameld.
Maandagavond heb ik, na weer wat nieuwe elleboogtechnieken te hebben geoefend (inmiddels ken ik er al 10!) weer gepraat met Teven op z'n veranda. Hij vertelde meer over meditatieoefeningen met visualisatie; bijvoorbeeld één waarbij je een pen goed bekijkt, hem dan weglegt en daarna probeert hem zo goed mogelijk voor je te zien, in zoveel mogelijk detail. Als het beeld wegglipt pak je de pen er weer bij, legt hem weer weg en probeert hem weer voor je te zien, etcetera. Hetzelfde kan je ook doen met je kamer. Volgens Teven heb je vier ogen; twee buiten en twee binnen. Met die twee binnenste ogen kan je volgens hem dingen zien die je niet met de buitenste kan zien; bijvoorbeeld zien of iemand goede of slechte bedoelingen heeft. Ook zie je met deze twee ogen in je dromen de werkelijkheid. Hij dacht dat er binnenkort weer een grote oorlog zou zijn; zijn grootvader had er één meegmaakt (WOII), zijn vader (de Khmer Rouge) en hij dacht dat hij er ook één ging meemaken.
Ik vroeg hem naar de tatoeages die hij over zijn borst en bovenarmen heeft; dit zijn inscripties in Khmer-schrift en kleine symbooltjes met speerpunten of iets dergelijks. Volgens hem bieden deze hem bescherming als hij aangevallen wordt; als je een 'goed hart' hebt en je hebt deze inscripties doen zwaardsneden je geen kwaad. Een 'goed hart' heb je als je niet steelt, liegt, moordt, losbandige seks hebt of veel drinkt.
Volgens Teven heb je deze twee innerlijke ogen ook nodig om jezelf te begrijpen. 'Met wetenschap kan je een deel van de wereld begrijpen, maar niet het hart'. En als je jezelf begrijpt, begrijp je de wereld. 'En als je zelf verandert, verandert je wereld ook'.
Veel stof om over na te denken dus, die avond heb ik in mijn dagboek (die ik elke avond bijhoud) wat aantekeningen gemaakt om het later nog terug te kunnen lezen.

Dit is weer een lang verslag geworden! De rest van afgelopen week (vanaf maandag) was iets minder veelbewogen, bij mijn volgende verslag ben ik dus hopelijk weer helemaal bij.